• Subang Hilang / Subang Ilang / Sobang Elang

Kampung ini terletak di Bukit Jenuk. Mungkin ia adalah kesinambungan kepada perkampungan orang asli yang telah wujud sejak lama dahulu (G.C. Bellamy, 1884), dan mungkin sebahagian daripada kawasan persempadanan Kajang dahulu, iaitu Subang Hilang.

Kiri: “Kg oa Bukit Jenuk, Selangor” (Temuan TV @ Facebook, 30 Disember 2023: "Kg oa Bukit Jenuk, Selangor").
Tengah: ““Tampal Rumah” Insaf Malaysia at Bukit Jenuk, Dengkil, Selangor” (Norul Juliana @ Pertubuhan Bantuan Teknikal Insaf Malaysia, 6 Januari 2015: |""Tampal Rumah" Insaf Malaysia at Bukit Jenuk, Dengkil, Selangor").
Kanan: “Temuan people in Kampung Orang Asli Bukit Jenuk in Dengkil, Selangor.” (Tianyake @ Flickr / nandini_bala @ Says, 27 Jul 2017: |"The 101 On Malaysia's Orang Asli & Native Community. They're More Diverse Than We Think!").

Peta lokasi Kampung Orang Asli Bukit Jenuk: REZAB ORANG ASLI BUKIT JENUK (Majlis Perbandaran Sepang, 2021: |"Rancangan Tempatan Majlis Perbandaran Sepang 2025").

Menurut statistik tahun 2009, kampung ini adalah di antara 15 buah kampung orang asli di daerah Sepang kini, dengan jumlah penduduk seramai 56 orang, daripada 15 buah keluarga:-

“PERTANYAAN-PERTANYAAN BERTULIS DARIPADA Y.B. TUAN PHILLIP TAN CHOON SWEE (TELUK DATUK)
TAJUK: KAMPUNG ORANG ASLI
84. Bertanya kepada Y.A.B. Dato’ Menteri Besar:-
a) Berapakah bilangan kampung orang asli yang terdapat di seluruh Negeri Selangor? Sila senaraikan lokasi-lokasi serta bilangan penduduknya.
…..
JAWAPAN :
Terdapat 74 buah penempatan atau Kampung Orang Asli yang masih wujud di sekitar 5 Daerah di Negeri Selangor. Ianya merangkumi Daerah Hulu Selangor : 16 Kampung, Gombak dan Petaling : 11 Kampung, Hulu Langat : 9 Kampung, Sepang : 15 Kampung dan Kuala Langat dan Klang : 23 Kampung menjadikan semuanya 74 Buah Kampung Orang Asli yang berada di dalam Negeri Selangor.”

“Catatan :

KIR – Ketua Isi Rumah
AIR – Anggota Isi Rumah
…..”

(Sumber: Mesyuarat Pertama Penggal Kedua Dewan Negeri Selangor Tahun 2009, 10 Mac hingga 13 Mac 2009 dan 16 Mac hingga 17 Mac 2009: |"84) KAMPUNG ORANG ASLI", hlm.154).

Walaupun kampung ini mungkin telah lama wujud, ia masih terpinggir dan tidak menerima kemudahan bekalan elektrik sehingga tahun 2016:-

“Sehingga kini masih terdapat empat Kampung Orang Asli yang masih belum mendapat bekalan elektrik seperti berikut; Kg OA Bukit Jenuk, Sepang – dalam proses pembinaan oleh TNB. … Kesemua Kampung Orang Asli telah mempunyai akses kepada air minuman menggunakan kaedah paip retikulasi (SYABAS), bekalan air graviti dan bekalan air bawah tanah.” (Mesyuarat Ketiga Penggal Ketiga Dewan Negeri Selangor Tahun 2015, 30 Oktober 2015, 02 November - 06 November 2015 dan 11 November - 13 November 2015: |"85) KAMPUNG ORANG ASAL").

“Tinjauan FMT ke Dengkil mendapati sekurang-kurangnya tiga kawasan penempatan – Kampung Orang Asal Bukit Tunggul Blok A, Blok B dan Blok C – tidak mendapat akses elektrik dan air walaupun rumah mereka berdekatan dengan Jalan Kajang-Dengkil. Manakala penempatan berhampiran, Kampung Orang Asli Bukit Jenuk pula baharu mendapat bekalan air bersih, tetapi tiada bekalan elektrik disalurkan. Kesemua penempatan itu diduduki Orang Asal yang majoriti daripada suku Temuan, sedikit daripada suku Mah Meri, orang Melayu dan kaum India. Walaupun kawasan perkampungan terbabit langsung tiada bekalan elektrik atau air, namun landasan Express Rail Link (ERL) yang menghubungkan Kuala Lumpur dan Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur (KLIA) dibina melalui kawasan itu.” (Faridz Ridzwan @ Free Malaysia Today, 9 Mac 2016: |"Kampung sebelah Putrajaya, tapi tiada air, elektrik").

“Another settlement there, Kampung Orang Asli Bukit Jenuk, only just received water supply but does not have electricity supply. Most of its residents work as labourers in Bangi, Kajang, Dengkil and Putrajaya.” (Faridz Ridzwan @ Free Malaysia Today, 9 Mac 2016: |"No power or water for Orang Asli 5km from Putrajaya").

“Uncooperative landowners in Bukit Tunggul are allegedly the reason why Orang Asli villages along Putrajaya’s borders have been left without electricity for years on end. This was revealed by Dengkil assemblyman Shahrum Mohd Sharif, based on information obtained from Tenaga Nasional Berhad (TNB). “The problem stems from landowners who have refused to allow electricity cables to pass through their parcels of lands,” he told FMT. He added that he and TNB would meet the villagers themselves to enable TNB’s electricity supply project to continue unhindered. “TNB and I, together with the Orang Asli Development Department (JAKOA) will discuss the matter with the relevant landowners who have stalled TNB’s efforts to supply the villages with electricity. “If the issue can be resolved, then Federal Government funds can be disbursed immediately.” Shahrum explained that a similar issue faced by residents of the Bukit Jenuk Orang Asli village was close to being resolved as TNB had already instructed its subsidiary to proceed with the electricity supply project since the Federal Government has approved the allocation of funds for it. “The project is ongoing and is expected to be completed by mid-July. I hope the villagers can be patient with the problems they are facing.”” (Faiz Zainudin @ Free Malaysia Today, 11 Mac 2016: |"Landowners to blame for denying Orang Asli electricity").

“Land issues affecting the orang asli in Bukit Tunggul and Bukit Jenuk, near Dengkil, need to be resolved so that they can be provided with amenities, says the Centre for Orang Asli Concerns. The centre's coordinator Dr Colin Nicholas said only landowners could apply for amenities, but the orang asli did not have land titles. 'Solve the orang asli land issue first by recognising the existing villages as orang asli reserve land,' he said.” (Loh Foon Fong @ The Star, 17 March 2016: |"Time to resolve orang asli land issues near Dengkil").

“Tuan Mohamed Hanipa bin Maidin [Sepang]: …. Jadi yang terakhirnya sebelum saya nak untuk isu melibatkan kawasan. Pertamanya saya minta kalau boleh elaun ataupun melibatkan elektrik dua kampung di Sepang iaitu yang melibatkan dua kampung Orang Asli iaitu melibatkan Kampung Bukit Jenuk dan Kampung Bukit Tunggul sampai sekarang BN perintah tidak ada elektrik, malu. Kampung Bukit Jenuk ini 3 kilometer sahaja dengan Putrajaya. Tidak adapun elektrik saya minta supaya Menteri supaya ambil tindakan.” (PENYATA RASMI PARLIMEN DEWAN RAKYAT, 17 Mac 2016: |"PARLIMEN KETIGA BELAS PENGGAL KEEMPAT MESYUARAT PERTAMA", hlm.77-78).

“Tuan Mohamed Hanipa bin Maidin [Sepang]: Menteri, saya ada bangkitkan pasal isu kampung Orang Asli, dua buah kampung yang berhampiran dengan Putrajaya iaitu Bukit Jenuk dan Bukit Tunggul yang masih lagi tidak dapat perkhidmatan bekalan elektrik.

Jadi- Mentari ada catat tak ini? Saya ada bangkitkan dalam perbahasan saya, Menteri. Jadi, saya minta jawapan Menteri sebab ini kampung orang miskin, Orang Asli berdekatan pula dengan Putrajaya. Jadi, sudah lama merdeka tidak dapat lagi elektrik ini, sebelum kita cerita pasal sistem solar kah atau apa, kita bagi dahulu elektrik pada dua buah kampung inilah.

Datuk Seri Panglima Dr. Maximus Johnity Ongkili: Sebenarnya, memang Yang Berhormat Sepang ada sentuh tetapi perkara ini di bawah Kementerian Pembangunan Luar Bandar (KKLW). Jadi, saya difahamkan ia telah…

Tuan Mohamed Hanipa bin Maidin [Sepang]: Elektrik bawah Menteri kan?

Datuk Seri Panglima Dr. Maximus Johnity Ongkili: Akan tetapi difahamkan ini telah pun dijawab dalam penggulungan pihak kementerian tersebut. Biasanya di kawasan bandar-bandar di bawah utiliti TNB ataupun SESB, di mana dikategorikan luar bandar dan pembiayaan di bawah Kementerian Pembangunan Luar Bandar. Akan tetapi untuk makluman Yang Berhormat, kementerian difahamkan bahawa projek untuk memberikan bekalan elektrik kepada penduduk Bukit Jenuk dan Bukit Tunggul telah pun disenaraikan dalam kontrak KKLW di bawah Bekalan Elektrik Luar Bandar (BELB) dan telah dianugerahkan kepada TNB untuk melaksanakan di tapak, dijadualkan bermula Mei 2016 dengan kos RM723,359. Jadi, saya akan pantau supaya ini terlaksana. Terima kasih.”

(Sumber: PENYATA RASMI PARLIMEN DEWAN RAKYAT, 24 Mac 2016: |"PARLIMEN KETIGA BELAS PENGGAL KEEMPAT MESYUARAT PERTAMA", hlm.47).

Akhirnya bekalan elektrik mulai dimasukkan ke kampung ini: “Tnb dah masuk kampung orang asli daerah sepang ini sejak 2 minggu lalu. Tiang lampu tnb dh siap. Pencawang sedang dibina. Nenek lina, jkkk ali ucap terima kasih. dah lama sangat mereka dambakan “cahaya' di waktu malam. selama ini bergantung pada genset dan lilin. Terima kasih tnb! Jakoa negeri selangor mohon bantu pendawaian setiap rumah dan deposit masuk tnb.”

(Sumber: Azlan Sharif @ Facebook, 2 Ogos 2016: "Tnb dah masuk kampung orang asli daerah sepang ini...").

Setelah berlakunya peralihan kuasa pemerintahan negara oleh Pakatan Harapan (PH) pada tahun 2018, antara langkah yang diusahakan ialah penilaian semula projek-projek usahasama Malaysia-China, antaranya MRL East Coast Rail Link (ECRL) yang bakal menghubungkan pantai barat dengan pantai timur. Hasil rundingan semula dengan pihak MRL adalah perubahan laluan di Seksyen C di Selangor-Pahang, iaitu:-

• Laluan asal: Pelabuhan Klang → Kuala Lumpur → Serendah → Gombak → Bentong → Mentakab
• Laluan baru: Pelabuhan Klang → Putrajaya → Kajang → Nilai → Kuala Klawang → Kemasul → Mentakab

Antara petempatan yang terkesan secara langsung dalam jajaran baru ini ialah Kampung Orang Asli Bukit Jenuk dan beberapa petempatan lain. Hal ini telah mencetus bantahan:-

“On April 12, 2019, after months of renegotiations, Malaysia Rail Link (MRL), a wholly-owned subsidiary of the Minister of Finance Inc., signed a Supplementary Agreement (SA) with CCCC, which marked the resumption of the rail project. Under the renegotiated deal, the project cost was reduced from RM65.5bil to RM44bil, a 32.8 percent reduction. The new deal also involves a change in the project’s southern alignment, i.e. bypassing Bentong and Gombak and instead rerouting the southern, Section C (from Mentakab to Port Klang) through Negeri Sembilan (see Figure 4). The total length of the rail link is reduced from 688 km to 640 km. Under the revived deal, CCCC will repay RM3.1 billion to Malaysia arising from the abortive work and cancellation of the northern extension of the project. The completion date was deferred to December 2026.”

“Figure 4: The Original and Renegotiated Alignments (Source: The Star)”

”….. A weak spot in governance aspects of ECRL is resettlement. For instance, a contentious issue that arose from the PH government’s new southern alignment was the impact of the project to the settlements of orang asli (indigenous people) in Negeri Sembilan. There are 14 orang asli settlements along the alignment, two are directly affected by the alignment, namely Kampung Orang Asli Bukit Jenuk in Sepang, Selangor and Kampung Orang Asli Lumut in Seremban, Negeri Sembilan.xxv The new alignment has also led to opposition from orang asli community in Kuala Langat Forest Reserve in Selangor.xxvi“

(Sumber: La Fundación Chilena del Pacífico, 12 Ogos 2021: |"Belt and Road Initiative Study", hlm.35, 41).

Setelah melalui beberapa peralihan kuasa, akhirnya ECRL kembali ke jajaran asal: “Selangor has allowed the 170km-long Section C of the East Coast Rail Link (ECRL) to revert to its original alignment of passing through northern Gombak, where passengers from the Kelana Jaya LRT line can board ECRL passenger trains that have a top speed of 160kmh.” (Meng Yew Choong @ The Star, 2 Disember 2021: "Selangor approves original ECRL northern alignment").

“Jajaran keseluruhan Projek Laluan Rel Pantai Timur (ECRL) direka bentuk untuk menyediakan jaringan yang lebih baik di seluruh kawasan Pantai Timur dan menghubungkannya dengan kawasan Pantai Barat. Pada masa yang sama, ia turut mengambil kira potensi pertumbuhan sektor industri, perdagangan dan pelancongan di kawasan yang terlibat.” (Malaysia Rail Link: Projek Laluan Rel Pantai Timur).

Selain petikan dan sumber yang dinyatakan, rencana ini telah diusahakan oleh TMK Pulasan, di bawah kelolaan Syahrul Sazli Shaharir <sazli@pulasan.my>. Pengakuan penting: Kami bukan ahli sejarah! Sila klik di sini untuk penjelasan lanjut.